‘In 2018 verandert er veel voor boeren met melkkoeien. Door de introductie van fosfaatrechten geldt een plafond voor wat een boerderij mag produceren. Dat ging tot een paar jaar geleden via het melkquotum, nu via de maximale mestproductie. Het verschil is dat de grens hard gelegd wordt, en overproductie niet zomaar bijgekocht kan worden. Je boerderij als ondernemer laten groeien is zo erg lastig geworden. Hoe je daarmee omgaat verschilt – uiteraard – per boer en boerderij.

De gebruikelijke weg in de landbouw is schaalvergroting, efficiënter werken en kosten drukken. Op zich niets mis mee, ware het niet dat dit niet langdurig vol te houden is. Voor de boer niet, en voor de biodiversiteit in de bodem en op het land niet.

Een andere mogelijkheid is  je product en de afzet hiervan (deels) in eigen handen nemen. Dat is een stap die je niet zomaar neemt. Even om je heen kijken of ‘gluren bij de buren’ is dan zeker aan te raden.

Weer een andere mogelijkheid is de deuren openen naar een gemengd bedrijf. Vroeger betekende dit dat je als varkensboer bijvoorbeeld ook koeien ging houden. Boeren richten zich nu ook op andere sectoren zoals zorg en voorzien bijvoorbeeld in dagbesteding voor ouderen,  of ze openen een kinderdagverblijf of een restaurant. Voeten op het erf krijgen, noem ik dat. En zo de verbinding leggen met de omgeving, met de stad.

Op 17 en 18 januari werd in Zwolle de tweedaagse Bio-beurs voor ondernemers georganiseerd. Geopend door koningin Maxima, met een betrokken verhaal van landbouwminister Schouten over de biologische sector. De sector groeit, en is van nature een broedplaats van innovatieve ondernemers, van mensen die met een andere blik naar hun (agrarische) bedrijf kijken. Ik herkende er veel thema’s van onze eigen boerderij. Hoe leg je als boer aan de consument uit wat je allemaal doet? Hoe vertel je het verhaal van je product? Maar ook essentiëlere vragen: waar sta je voor, welke waarden draag je uit?

De handhaving van de fosfaatrechten zal een flinke impact hebben voor de gehele melkveehouderij. Het stelsel dwingt om kritisch naar je bedrijfsvoering te kijken. De Bio-beurs laat zien dat het ook anders kan, en dat er veel initiatieven zijn om over na te denken.
(bijdrage van Bas van den Berg van Hoeve Ackerdijk)